مرداویج و اندیشه احیای شاهنشاهی ساسانی

Authors

محسن رحمتی

دانشگاه لرستان سید علاءالدین شاهرخی

دانشگاه لرستان

abstract

مرداویج زیاری به عنوان چهره ای شاخص که در قرن چهارم هجری ایده احیای شاهنشاهی ساسانی را طرح کرد، شهرت دارد. بسیاری از محققان، به تبع منابع تاریخی وابسته به دربار خلافت عباسی، او را به تلاش برای بازگشت به دین و حکومت ایرانِ عهد ساسانی متهم کرده اند. اما به رغم اظهار نظرهای فراوان و متناقض، هنوز علل و انگیزه هایی که مرداویج را به این اقدام واداشت معلوم نیست. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق به پرسش کشیدن اندک اطلاعات موجود تاریخی، تا حدّ امکان اهداف مرداویج را در این قضیه تبیین و روشن کند. این پژوهش نشان می دهد که مرداویج در آغاز حکومت خود، رابطه بسیار نزدیکی با خلافت عباسی داشت و با دیگر امیران استیلاء تفاوتی نداشت اما در پنج ماهه آخر حکومت خود، با توجه به سیاست خاص دربار خلیفه نسبت به او، مبارزه با خلیفه را در پیش گرفت و برای جبران خلأ مشروعیت قدرت خود، ایده احیای شاهنشاهی ساسانی را به عنوان راهی برای کسب مشروعیت مطرح کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقدی بر کتاب "زوال و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی: اتحادیه ساسانی-پارتی و فتح ایران به دست عرب ها"

مورخان و پژوهشگران درخصوص شکست ساسانیان از عرب­ها به دلایل زیادی اشاره کرده­اند. در سال 2008، پروانه پورشریعتی با انتشار کتاب "زوال و فروپاشی شاهنشاهی ساسانی: اتحادیه ساسانی-پارتی و فتح ایران به دست عرب­ها" جانی تازه به این موضوع بخشید. وی با یک روش­شناسی بدیع و کم­سابقه به ارائه یک روایت تازه و نادر از مسئله سقوط ساسانیان پرداخت. با تجزیه و تحلیل منابع مکتوب و شواهد باستان­شناسی، پورشریعتی به ...

full text

بررسی تأثیر اوضاع سیاسی و اقتصادی شاهنشاهی ساسانی در سقوط آن

حکم افتادن امپراتوری ساسانی توسط اقوام بدوی به اجرا درآمد. این رویداد عظیم، آغاز تاریخ جدید ایران و پایان عصر باستانی آن به شمار می­رود. سقوط این امپراتوری عظیم و سازمان یافته­ی چهارصد ساله به­دست قوم گمنام عرب که به زحمت بیست سال از جستن ایشان از دنیای جهالت می­گذشت؛ مورخان و محققان تاریخ ایران را برآن می­دارد که دلایل سقوط ناگهانی و شگفت­انگیز این دولت را کشف کنند. وضعیت سیاسی و اقتصادی امپرا...

full text

واکاوی شاخص‌های تأثیرگذار بر مناسبات مرزی شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری بیزانس در قرن پنجم میلادی

در سال 224م، با روی کار آمدن اردشیر بابکان به ­عنوان شهریار جدید ایران، حکومت جدید ساسانیان موجودیت یافت. از همان آغاز، در سیاست خارجی وی، نشانی از سازش و مدارا در مقابل امپراتوری روم مشاهده نمی‌شد. ریشه این مناسبات خصمانه با همسایه غربی، به زمان اشکانیان بازمی‌گشت؛ اما اردشیر بابکان با مطرح‌کردن بازپس‌گیری مرزهای اجداد خود که اکنون در دست امپراتوری روم بود، ماهیتی ایدئولوژیک به این منازعات داد...

full text

جایگاه اشکانیان ارمنستان در روابط شاهنشاهی ساسانی با امپراتوری روم در سدۀ سوم میلادی

اشکانیان ارمنستان در دوران شاهنشاهی اشکانی به‌‌دلیل قرابت سببی و نسبی که با فرمانروایان ایران داشتند و همواره متحد ایران دربرابرِ روم بودند؛ اما با سقوط اشکانیان و روی‌ کار آمدن ساسانیان در ایران فصل جدیدی در روابط ارمنستان با ایران و روم آغاز شد. برخلافِ دوران پیش‌از آن، که اشکانیان ارمنستان همواره در نزاع بین ایران و روم در صف مقدم مقابله با نفوذ امپراتوری روم بودند، این بار با سقوط اشکانیانِ ای...

full text

عوامل و زمینه‌های اجتماعیِ طرح اندیشه احیاء شاهنشاهی ایرانی در قرن چهارم هجری

یکی از رویداد‌های مهمّ اجتماعی در تاریخ ایران بعد از اسلام، تلاش برای احیاء عنوان شاهنشاهی ایرانی توسط سلسله‌های ایرانی در قرن چهارم است که عمدتاً در ناحیه جبال ( به ویژه ری) حادث شد. این رویداد از دو منظر سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. اگر اهداف و اقدامات حکمرانان به عنوان بُعدِ سیاسی در نظر گرفته شود، بُعد اجتماعی نیز شرایط، عوامل و دلایلی است که افراد جامعه‌ی تحت فرمان را با حکمرانانِ ایرانِ قرن چ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های تاریخی

جلد ۴، شماره ۱، صفحات ۱۷-۳۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023